Choroby włosów

Liszaj płaski mieszkowy

Liszaj płaski mieszkowy przebiega z nieodwracalną utratą włosów w wyniku destrukcji mieszków włosowych w procesie autoimmunizacyjnym. Częściej występuje u kobiet. 

Objawy

♦  czerwone lub fioletowe grudki,
♦  łuszczenie skóry głowy,
♦  czasem świąd i przeczulica dotkniętego obszaru,
♦  po ustąipeniu stanu zapalnego – ogniska łysienia z jasnymi plamkami,
♦  lokalizacja – głównie okolica ciemieniowa oraz szczyt głowy

Rozpoznanie

Dermatolog ustala diagnozę na podstawie obrazu klinicznego i badania trichoskopowego. W niektórych przypadkach konieczne jest badanie histopatologiczne skóry głowy.

 

Łojotokowe zapalenie skóry

Łojotokowe zapalenie skóry jest to uporczywa i nawrotowa choroba skóry dotycząca skóry owłosionej głowy oraz miejsc bogatych w gruczoły łojowe. W rozwój zmian zaangażowany jest wiele czynników: wzmożona aktywność gruczołów łojowych, niewłaściwy skład łoju (sebum), drożdżaki z rodzaju Malassezia spp., czynniki środowiskowe i immunologiczne.

Objawy

♦  zmiany rumieniowe z złuszczaniem naskórka,
♦  świąd zmian skórnych, 
♦  szerzenie się zmian na sąsiadującą skórę twarzy (brwi, małżowiny uszne, fałdy nosowo-wargowe) i tułowia

Przebieg

Choroba jest przewlekła i przebiega z okresami pogorszenia, zwłaszcza w chłodnych miesiącach. 

Rozpoznanie

Rozpoznanie dermatolog ustala na podstawie wywiadu lekarskiego, obrazu klinicznego oraz badania trichoskopowego. 

Leczenie

Pacjentom zalecamy leczenie farmakologiczne zewnętrzne, a czasem doustne, odpowiednią pielęgnację chorej skóry oraz postępowanie profilaktyczne w okresach remisji (braku choroby). 

---

Łupież

Łupież (z łac. pityriasis) dotyczy stanu złuszczania skóry owłosionej głowy, najczęściej w postaci niewielkich płatków. Dochodzi do osłabienia bariery ochronnej naskórka i skrócenia fizjologicznego procesu odnowy naskórka. Wśród przyczyn wyróżnia się m.in. nieprawidłową dietę, niehigieniczny tryb życia, czy błędną pielęgnację skóry owłosionej głowy (zbyt częste czesanie i mycie włosów) i częste noszenie nakryć głowy.

Objawy

♦  nadmierne łuszczenie się skóry głowy
♦  łupież zwykły – liczne drobne płatki skóry
♦  łupież tłusty – łuski są żółte, tłuste, mocno przyklejone do skóry lub włosów

Przebieg choroby

Najczęściej przebieg jest przewlekły i zależny od sezonu.

Rozpoznanie

Na podstawie wywiadu lekarskiego oraz oceny skóry owłosionej głowy. Niekiedy wskazane są badania laboratoryjne w celu wykluczenia innych patologii. 

Leczenie

W zależności od obrazu klinicznego. Bazuje głównie na leczeniu miejscowym oraz zmianie przyzwyczajeń pielęgnacyjnych.

Łysienie anagenowe

Łysienie anagenowe to rzadka grupa chorób włosów związana z nagłą utratą włosów w fazie wzrostu (anagenu). Łysienie anagenowe może być wywołane ostrym działaniem czynnika toksycznego (cytostatyki, zatrucie metalami ciężkimi) na mieszki włosowe lub nieprawidłowym osadzeniem włosów angenowych: loose anagen syndrom lub zespół krótkiego anagenu. 

Objawy

W przypadku łysienia anagenowego wywołanego czynnikiem toksycznym, np. chemioterapeutykami utrata może być nagła, szybka i bardzo rozległa. Zwykle zaczyna się 1 – 3 tygodnie po podaniu pierwszej dawki. Retinoiny (np. acytretyna) także mogą dawać obraz łysienia anagenowego. Włosy odrastają po ustaniu czynnika, mogą mie ćinny kolor lub skręt. 

Zespół krótkiego anagenu

♦  włosy nie rosną pozostają krótkie, są liczne
♦  częściej u osób z jasnymi włosami
♦  z wiekiem może dojść do poprawy

Loose anagen syndrom (zespół luźnego anagenu)

♦  krótkie, rzadkie włosy
♦  łatwo i bezboleśnie dają się usunąć
♦  zwykle u jasnowłosych dziewczynek
♦  pojawia się mięydz 2- 5 rokiem życia

Rozpoznanie

Na podstawie wywiadu lekarskiego. Badanie trichoskopowe jest pomocne w przypadku pozostałych jednostek chorobowych.

 

 

Łysienie androgenowe u kobiet (FAGA)

Łysienie androgenowe u kobiet (z ang. FAGA – female androgenic alopecia) jest zaburzeniem zależnym od hormonów zwanych androgenami. Androgeny oddziałują na mieszki włosowe powodując ich stopniowe zmniejszanie (miniaturyzację) i w efekcie końcowym ich brak. Łysienie androgenowe zwane inaczej męskim, choć kojarzy się z mężczyznami występuje także u sporej grupy pacjentek – przyjmuje się, że nawet do 40% może mieć tę formę łysienia. Utrata włosów androgenowa może być także objawem zaburzeń hormonalnych takich jak PCOS (zespół policystycznych jajników).

Objawy

♦ przerzedzenie włosów widoczne zwłaszcza przy przedziałku i bardziej nasilone bliżej czoła,
♦ cieńsze i mniej liczne włosy w okolicach skroniowych,
♦ zróżnicowanie grubości włosów,
♦ liczne mieszki z pojedynczymi włosami

Przebieg

Przebieg jest postępujący. Pierwsze objawy mogą pojawić się koło 20rż.

Rozpoznanie

Kluczowe dla właściwej diagnozy jest badanie trichoskopowe.

Leczenie

Bardzo ważne jest jak najwcześniejsze podjęcie leczenia. Pacjentkom zalecamy leczenie farmakologiczne zewnętrzne, czasem konieczne bywa leczenie doustne, odpowiednią pielęgnację chorej skóry oraz wspomagająco leczenie zabiegowe – ostrzykiwanie preparatem biostymulującym – osoczem lub fibryną, bądź peptydami biostymulującymi.

Łysienie androgenowe u mężczyzn (AGA)

Łysienie androgenowe u mężyzczn (z ang. AGA – androgenic alopecia) zwane łysieniem męskim lub typu męskiego jest zaburzeniem zależnym od hormonów męksich zwanych androgenami. Androgeny oddziałują na mieszki włosowe powodując ich stopniowe zmniejszanie (miniaturyzację), ich transformację we włosy meszkowe i w efekcie końcowym ich brak. Łysienie androgenowe dotyczy znacznego odsetka mężczyzn (50-75%).

Objawy

♦ we wczesnym etapie przerzedzenie włosów,
♦ włosy stają się cienkie i coraz mniej widoczne, aż do ich zaniku
♦ okolica skroniowa, czołowa, także szczyt głowy
♦ włosy w okolicy potylicznej pozostają niezmienione

Przebieg

Przebieg jest postępujący. Pierwsze objawy mogą pojawić się już u nastolatków i młodych dorosłych. Łysieniu androgenowemu może towarzyszyć przewlekłe łysienie telogenowe.

Rozpoznanie

Kluczowe dla właściwej diagnozy jest badanie trichoskopowe. W przypadku podejrzenia zaburzeń hormonalnych zostaną zlecone badania laboratoryjne w celu ich wykluczenia.

Leczenie

Niezwykle istotne jest wczesne i szybkie podjęcie leczenia. Terapia musi być skojarzona i bazuje na lekach stosowanych miejscowo na głowę, lekach doustnych oraz leczeniu zabiegowym – ostrzykiwanie preparatem biostymulującym – osoczem lub fibryną, bądź peptydami biostymulującymi.

Łysienie kiłowe

Łysienie kiłowe jest objawem kiły II okresu i może być, choć bardzo rzadko, jedynym objawem sugerującym chorobę. Kiła jest wywoływana przez bakterię Treponema pallidum.

Objawy

♦ ogniska przerzedzenia włosów na głowie nasuwają skojarzenie futra wygryzionego przez mole
♦ włosy, ani skóra wokół nie wykazują zmian

Przebieg choroby

Przerzedzenie i wypadanie ogniskowe włosów pojawiają się zwykle po 6 miesiącach od zakażenia. Objawy rozwijają się powoli. Trwają do 6 miesięcy by następnie samoistnie ustąpić, a pacjent obserwuje odrost zdrowych włosów. Ustąpienie objawu nie oznacza wyzdrowienia z kiły! Niezdiagnozowana choroba może trwać latami i nieść fatalne w skutkach następstwa.

Rozpoznanie

Na podstawie wywiadu wenerologicznego , charakterystycznego obrazu choroby, który nie nastręcza problemó nwaszym doświadczonym wenerologom, oraz badań laboratoryjnych. Badanie trichoskopowe jest równie pomocne.

Leczenie

Leczenie łysienia kiłowego polega na farmakoterapii choroby podstawowej – kiły. Po rozpoczęciu terapii swoistej cofnięcie zmian szybko następuje.

Łysienie bliznowaciejące

Łysienie bliznowaciejące to grupa chorób skóry owłosionej głowy, w wyniku których dochodzi do nieodwracalnej utraty włosów. 

Wśród licznej grupy chorób należy wymienić:

• Pseudopelade 
• Łysienie czołowe bliznowaciejące (FFA)
• Ogniskowy toczeń rumieniowaty (DLE)
• Zapalenie okołomieszkowe ropowicze (Folliculitis decalvans)
• Rozwarstwiające zapalenie mieszków włosowych
• Trądzik bliznowcowy karku 
• Liszaj płaski mieszkowy

Obraz

Różny w zależności od schorzenia. 

Przebieg

Przebieg jest trudny do oszacowania. 

Lecznie

Leczenie jest skoncentrowane na zahamowaniu procesu chorobowego. Zniszczenie mieszków włosowych jest nieodwracalne.

Łysienie plackowate

Łysienie plackowate (z łac. alopecia areata, AA) jest chorobą autoimmunizacyjną. Przyczyny nie są do końca poznane. Nie wyklucza się roli czynników genetycznych i stresu.
Dotyczy najczęściej młodych osób, u około połowy pacjentów pojawia się przed 21rż. Łysienie plackowate może objąć skórę owłosioną głowy, okolicę skroniową i potyliczną (łysienie wężykowate, ophitiasis), zająć brwi i rzęsy (łysienie plackowate całkowite), bądź całe ciało (łysienie plackowate uogólnione).

Objawy

♦  dobrze odgraniczone owalne ogniska pozbawione włosów, 
♦  liczba i wielkość ognisk różna, 
♦  początkowo ogniska w okolicy potylicznej i czołowo-ciemieniowej
♦  spontaniczny odrost włosów, mogą być odbarwione
♦  czasem punkcikowe dołeczki na płytkach paznokci

Przebieg

Przebieg jest trudny do przewidzenia. Około 50% osób obserwuje odrost włosów, jeśli choroba trwa krócej niż rok. U części dochodzi do nawrotu choroby, zwłaszcza u osób z łysieniem wężykowatym, AZS, zmianami na płytkach paznokci, czy przeciwciałami ANA.

Rozpoznanie

Kluczowe dla diagnozy jest badanie trichoskopowe przy użyciu wideodermoskopu (by zarchiwizować obraz i móc ocenić postępy leczenia), które pozwala naszym dermatolog przewidzieć dalszy rozwój choroby.

Leczenie

Ważne jest wczesne podjęcie leczenia. Stosuje się zarówno preparaty miejscowe, jak i ogólne. Kluczową rolę odgrywają leki immunosupresyjne. Wskazane są iniekcje w ogniska chorobowe z glikokortykosteroidów.

Łysienie telogenowe

Łysienie telogenowe (z łac. telogen effluvium) jest najczęściej rozpoznawanym typem łysienia. Dochodzi do skrócenia fazy wzrostowej włosa i utraty licznych włosów znajdujących się w fazie spoczynku (telogenu) pod wpływem czynnika sprawczego. Charakterystyczny jest okres utajenia między bodźcem a widoczną utratą włosów.

Przyczyny: okres poporodowy (fizjologiczne łysienie telogenowe), choroby przebiegające z gorączką, zabiegi operacyjne, stres, niewyregulowane hormony tarczycy, niezbilansowane diety, niedobór żelaza, leki, choroby zapalne skóry (łuszczyca, łojotokowe zapalenie głowy).

Objawy

♦  przerzedzenie włosów na całej głowie, 
♦  początek zwykle nagły, 
♦  początkowo ogniska w okolicy potylicznej i czołowo-ciemieniowej
♦  spontaniczny odrost włosów, mogą być odbarwione
♦  włosy odrastają niezmienione

Przebieg

Przebieg jest trudny do przewidzenia. Około 50% osób obserwuje odrost włosów, jeśli choroba trwa krócej niż rok. U części dochodzi do nawrotu choroby, zwłaszcza u osób z łysieniem wężykowatym, AZS, zmianami na płytkach paznokci, czy przeciwciałami ANA.

Rozpoznanie

Diagnozę dermatolog stawia na podstawie wywiadu lekarskiego oraz badania trichoskopowego przy użyciu wideodermoskopu. Zostaną także zlecone badania laboratoryjne, jeśli wywiad lekarski wskaże na ich konieczność. 

Leczenie

Ważne jest wczesne podjęcie leczenia. Stosuje się zarówno preparaty miejscowe, jak i ogólne. Kluczową rolę odgrywają leki immunosupresyjne. Wskazane są iniekcje w ogniska chorobowe z glikokortykosteroidów.

Trichotilomania

Trichotilomania to kompulsywne i niepohamowane wyrywanie sobie włosów w wyniku zaburzeń psychicznych. Częściej występuje u kobiet, a w 30% przypadków dotyczy dzieci do 10 roku życia. 

Trichotilomania może być automatyczna, gdy pacjent nie uświadamia sobie, że wyrywa włosy. Odruch jest poprzedzony uczuciem napięcia i niepokoju, które znika po dokonaniu czynności. Czasem obserwuje się przymus wyrywania włosów lalkom, z dywanu, zwierzętom. Niekiedy towarzyszy także odruch zjadania włosów – trichofagia

Objawy

♦  najczęściej dotyczy szczytu głowy, niekiedy brwi, rzęs, zarostu, włosów meszkowych na kończynach, włosów pachowych czy łonowych
♦  ogniska wydepilowanej skóry, z ułamanymi włosami blisko skóry

Przebieg choroby

Niezdiagnozowana choroba może trwać latami.

Rozpoznanie

Na podstawie wywiadu lekarskiego z pacjentem bądź rodzicem (nawykowe bawienie się włosami) oraz ocenie włosów. Charakterystyczny obraz trichoskopowy w badaniu trichoskopowym nasuwa dermatologowi rozpoznanie. 

Leczenie

Leczenie trichotilomanii jest leczeniem skojarzonym – stosuje się farmokoterapię jak i psychoterapię, m. in. trening odwrócenia nawyków.